کاربرد و مشخصات نبشی

یکی دیگر از پروفیل های ریزنقش و پر کاربرد در ساختمان سازی، نبشی آهنی می باشد. معادل کلمه نبشی به انگلیسی Angle bar بوده و به اختصار با حرف L نشان داده می شود. دلیل این امر داشتن دو ضلع عمود برهم است. عموما دو ضلع نبشی با هم برابر هستند که به آن نبشی بال مساوی گفته می شود. در اینحالت نبشی را با V نیز نشان می دهند. البته این نوع علامت گذاری نبشی به ندرت در نقشه های مهندسی دیده می شود و بیشتر مواقع نبشی را با L نمایش می دهند و با ذکر اندازه بالهای آن نوع نبشی را مشخص می نمایند. نبشی در ساختمان سازی کاربرد بیشتری دارد اما استفاده های صنعتی فراوانی نیز از آن صورت میگیرد. مشخصات ابعادی نبشی در جدول اشتال و دیگر استانداردها ذکر شده است. وزن نبشی تابعی از سایز آن می باشد. سایز نبشی بر اساس اندازه ی ضلع آن ذکر می گردد. به عنوان مثال نبشی 4 یعنی نبشی که اندازه ی بال آن 40 میلیمتر یا 4 سانتیمتر می باشد. معمولا در هنگام ذکر سایز ، ضخامت نبشی را نیز مطرح می کنند، در این صورت اندازه ی بال را نیز به میلی‌متر بیان می نمایند. به عنوان مثال نبشی 5 با ضخامت 4 میلی‌متر را به صورت نبشی  4*50 نشان می دهند. اگر نبشی دارای بال های نامساوی باشد، در هنگام بیان سایز،  اندازه ی هر دو بال مشخص می گردد.

مفهوم کلی نبشی، مقاطعِ دارای دو ضلع عمود برهم است. اصطلاح نبشی از کلمه ی نبش برگرفته شده است. این کلمه به معنی کنج و پیچ می باشد. ظاهر نبشی نیز دقیقا نشان دهنده ی یک سوق یا پیچ می باشد. از طرفی در معنای لاتین این محصول که به صورت Angle  نامگذاری شده است کلمه زاویه مشاهده می گردد. از نقطه نظر ظاهری زاویه و کنج تقریبا هم معنا به حساب می آیند. اما جنس نبشی می تواند در گستره ای از پلاستیک، آلومینیوم، استینلس استیل Stainless steel و فولاد ساختمانی باشد. در این دانشنامه ما به بررسی نبشی از جنس فولاد ساختمانی یا همان نبشی آهنی می پردازیم. بررسی نبشی پلاستیکی، نبشی آلومینیومی، نبشی استیل، نبشی پی وی سی، نبشی چوبی و نبشی پلی اتیلین نیاز به مبحث جداگانه ای دارد که از حوصله ی این نوشتار خارج است. همانند ناودانی آهنی، نبشی نیز دو نوع پرسی و فابریک تولید می گردد.

نبشی های مورد نیاز صنعت داخل کشور به دو صورت تامین می گردند. نبشی های وارداتی که بیشتر از کشورهایی همچون روسیه و اوکراین تهیه می شوند. همچنین نبشی تولیدی کارخانه‌ها داخل کشور که شاخص ترین آنها نبشی تولید شده توسط کارخانه شکفته مشهد می باشد .

نبشی چیست؟

فلسفه ی وجودی پروفیلی با داشتن دو ضلع عمود برهم، ساختن قاب Frame برای کاربردهای مختلف می باشد. فریم ها هم در ساختمان سازی و هم در صنعت کاربرد فراوان دارند. اغلب اوقات نبشی بال مساوی نیاز های طراحی را برآورده می سازد. در پاره ای از موارد طراحان برای مقاصد خود، نبشی بال نامساوی را بر می گزینند. نبشی بال نامساوی دو ضلع نامساوی عمود برهم دارد. به طور کلی ابعاد نبشی ها، چه بال مساوی و چه نامساوی بر اساس استاندارد مشخص می گردد. استاندارد بین المللی DIN EN 10056 و جدول اشتال به طور دقیقی این ابعاد و اندازه ها را بیان داشته اند. در کلیپ شماره 1  طبقه‌بندی نبشی از لحاظ اندازه بال مشاهده می گردد. 

نبشی پرسی چیست؟

هنگامی که برای تولید نبشی از ورق آهن استفاده گردد به آن نبشی پرسی گفته می شود. تولید آن همانند نحوه تولید ناودانی پرسی با عبورِ ورق نواربری شده از یک خط تولید، شکل دهی سرد انجام می گردد. در نبشی پرسی، زاویه داخلی تا حد امکان 90 درجه در نظر گرفته می شود. نبشی های پرسی عموما بال مساوی هستند. جنس این نبشی ها فولاد ساختمانی St37 می باشد.

نبشی فابریک چیست؟

نبشی که در تولید آن فرایند نورد گرم به کار رود نبشی فابریک نام می گیرد. این محصول با شکل دهی اسلب های گداخته تولید می گردد که دارای خواص مکانیکی متفاوتی نسبت به نبشی پرسی خواهد بود.

برشکاری، سوراخکاری و خم نبشی ها به راحتی انجام می گردد. از این رو نبشی را در کاربردهای مختلف به شکل های گوناگون در می آورند. یکی از کاربردهای نبشی که سوراخکاری شده، ساختن قفسه های آهنی برای نگهداری کالا می باشد.

تاریخچه پروفیل های باز ساختمانی

اگر بخواهیم تاریخچه ی فولادهای ساختمانی را بررسی کنیم، پیش از هرچیز باید بدانیم طریقه ی تولید فولاد بود که در میزان تولید آن تاثیر بسیاری گذاشت. در سالهای 1850 تا 1855 میلادی شخصی به نام هنری بسمر (که بعدها پدر فولاد نیز نامیده شد) بر روی مسئله ی تولید کم هزینه ی فولاد برای صنایع نظامی کار می کرد. او موفق شد روش خود را با عنوان تولید آهن بدون سوخت ثبت نماید. فرایند بسمر شامل دمیدن هوا از میان چدن مذاب و استفاده از اکسیژن موجود برای سوازندن ناخالصی ها و در نتیجه تولید فولاد گردید.

اما بعد از دور شدن از ایام جنگ، توجه طراحان و مهندسان ساختمان به فولادهای تولید شده بیشتر جلب شد. پیش از آن نبود فولاد، بسیاری از صنایع از جمله صنعت ساختمان سازی را محدود کرده بود و بیشتر مصالح سنتی  به کار می رفتند.

رفته فولادی که پیش از این برای مقاصد نظامی ساخته میشد در پروژه های  ساختمانی نیز به کار گرفته شد. با گذشت زمان طراحان مقاطع مورد نظر خود را به صورت مفهومی پیشنهاد می دادند و شکل های متنوعی برای سطح مقطع پروفایل ها تولید می گردید. بعضی از این مقاطع فقط در موارد خاصی کاربرد پیدا کردند در حالیکه تعدای از پروفایل ها کاربری های متنوعی پیدا نمودند. مقاطعی مانند میلگرد، قوطی پروفیل های آهنی، تیرآهن های بال پهن و معمولی، ناودانی و نبشی علاوه بر کاربردهای ساختمانی فراوان، در صنایع تولیدی نیز بسیار استفاده شدند. نبشی به عنوان پروفلی  بسیار ساده، جایگاه بسیار ویژه ای در صنعت و ساختمان سازی پیدا کرد. یکی از دلایل آن را می توان استفاده راحت از آن برای تولید قاب یا فریم ها با کارآیی های گوناگون دانست .

مشخصات نبشی

1 – مشخصات شیمیایی نبشی

با توجه به اینکه نبشی های مورد بحث در این دانشنامه اغلب از فولاد های ساختمانی تولید می گردند، مشخصات شیمیایی آن به طور مستقیم تابع مشخصات شیمیایی ورق های خام به کار رفته در تولید آنها می باشد.  استفاده از ورق های سیاه برای تولید نبشی بسیار رایج است. جدول ذیل نشان دهنده ی مشخصات شیمیایی این ورق ها می باشد.

جدول شماره 1 – برگردان بخشی از آنالیز شیمیایی فولاد بر اساس جدول 1 استاندارد DIN 17100

2 – مشخصات مکانیکی

جدول شماره 2 – مشخصات مکانیکی نبشی آهن

3 – وزنی نبشی

همانگونه که گفته شد نبشی ها به لحاظ شکل به دو دسته بال مساوی و نبشی بال نامساوی طبقه‌بندی می گردند. طریقه ی نشان دادن مشخصات ابعادی در نبشی به این صورت است که اگر نبشی بال مساوی باشد، سایز و ضخامت آن را به صورت میلیمتر بیان می کنند. به عنوان مثال نبشی 6 با ضخامت 6 میلی‌متر را به صورت 6*60 نشان می دهند. اما اگر نبشی بال نامساوی باشد اندازه های دو بال آن به وضوح مطرح می گردد. مثال این مورد نیز نبشی سایز 6*40*60 می باشد. اما فارغ از اینکه نبشی چه سایزی باشد، وزن آن در چندین استاندارد از جمله  استاندارد DIN10056  و همینطور استاندارد GOST 8510 به شرح ذیل بیان شده است:

جدول شماره 3 – مشخصات وزنی نبشی های استاندارد بال مساوی